Rối Loạn Cương Dương: Chẩn Đoán - Điều Trị
Rối loạn cương dương (ED) : là tình trạng không thể đạt được hoặc duy trì sự cương cứng đủ lâu để thỏa mãn nhu cầu tình dục. ED có thể được phân loại theo các yếu tố căn nguyên chính, bao gồm hữu cơ, tâm lý và hỗn hợp. Rối loạn chức năng nội mô đóng vai trò quan trọng trong cơ chế sinh lý bệnh của ED mạch máu và các bệnh tim mạch, vì chúng có chung các yếu tố nguy cơ. Việc chẩn đoán và đánh giá ED bắt đầu với một lịch sử y tế, tâm lý xã hội và tình dục toàn diện. Công cụ như Chỉ số quốc tế về chức năng cương dương (IIEF-5, IIEF-15) và Bản kiểm kê sức khỏe tình dục dành cho nam giới (SHIM) có thể được sử dụng để đánh giá mức độ rối loạn. Khám sức khỏe bao gồm việc kiểm tra hệ thống niệu sinh dục, thần kinh, tim mạch, nội tiết và tổng quát. Các xét nghiệm cơ bản trong phòng thí nghiệm (đo đường huyết, hồ sơ lipid, creatinine, nitơ urê máu, chất điện giải và hồ sơ nội tiết tố như testosterone, FSH, LH, prolactin, catecholamine, TSH) giúp chẩn đoán và đánh giá mức độ nghiêm trọng của ED. Các xét nghiệm chẩn đoán cụ thể, bao gồm đánh giá tâm lý, siêu âm Doppler màu duplex, thử nghiệm tiêm, chụp động mạch, đo thể hang, điện cơ, và sinh thiết, có thể cần thiết tùy theo tình trạng của bệnh nhân.
Nguyên Nhân và Dịch Tễ Học
ED là một trong những rối loạn tình dục phổ biến nhất ở nam giới và có thể ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lý và đời sống xã hội của bệnh nhân, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống (QoL). Các nghiên cứu dịch tễ học chỉ ra rằng tỷ lệ mắc ED dao động từ 16-25%. Cụ thể, tỷ lệ mắc ED ở nam giới trong độ tuổi 40-70 lên tới 52% và có xu hướng tăng theo độ tuổi. ED có liên quan mật thiết với các bệnh lý nền như đái tháo đường (DM), bệnh tim mạch, hội chứng chuyển hóa và trầm cảm.
ED có thể được phân loại theo nguyên nhân như hữu cơ, do điều trị, tâm lý và hỗn hợp:
• Nguyên nhân hữu cơ: Bao gồm các yếu tố mạch máu, thần kinh, giải phẫu và nội tiết.
• Rối loạn cương dương do tâm lý: Thường gặp ở người trẻ tuổi dưới 40, với tỷ lệ ở người trên 50 tuổi dao động từ 10-45%. Các yếu tố tâm lý như trầm cảm, lo âu, và kinh nghiệm đau thương có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sự tự tin và khả năng cương dương.
• Thuốc điều trị bệnh tim mạch: Các thuốc lợi tiểu thiazide và thuốc chẹn beta có thể có tác dụng phụ gây rối loạn cương dương.
Sinh Lý Cương Cứng và Sinh Lý Bệnh của Rối Loạn Cương Dương
Quá trình cương cứng được điều khiển bởi nhiều yếu tố, bao gồm các chất dẫn truyền thần kinh như dopamin. Trong hoạt động tình dục, khi cơ thể bị kích thích, tín hiệu thần kinh dẫn đến sự giải phóng Nitric Oxide (NO), kích thích enzyme Guanylate Cyclase (GC) và dẫn đến sự phân hủy guanosine triphosphate (GTP) thành guanosine monophosphate 3′5’-cyclic (cGMP), từ đó giãn mạch và giãn cơ trơn, giúp tăng lưu lượng máu đến thể hang và duy trì cương dương.
Rối loạn chức năng nội mô là nguyên nhân chính dẫn đến ED mạch máu. Khi có sự suy giảm trong chức năng của niêm mạc mạch máu, hoặc thay đổi trong cấu trúc mạch máu, ED sẽ xảy ra. Các yếu tố như bệnh tim mạch, tiểu đường, và các bệnh lý mạch máu có thể gây rối loạn cương dương.
Chẩn Đoán Rối Loạn Cương Dương
Việc chẩn đoán ED bao gồm các bước cơ bản sau:
1.Lịch sử y tế và tình dục: Cần thu thập thông tin chi tiết về tiền sử bệnh lý, các yếu tố tâm lý và các vấn đề trong đời sống tình dục của bệnh nhân.
2.Khám sức khỏe: Bao gồm kiểm tra hệ thống niệu sinh dục, thần kinh, tim mạch, nội tiết và các vấn đề tổng quát khác.
3.Xét nghiệm cơ bản: Bao gồm các xét nghiệm sinh hóa như đường huyết, hồ sơ lipid, creatinine, nitơ urê máu, và các xét nghiệm hormone như testosterone, FSH, LH, prolactin.
4.Xét nghiệm chẩn đoán chuyên sâu: Siêu âm Doppler màu duplex, kiểm tra tiêm thuốc vào thể hang, đo thể hang, điện cơ, và các phương pháp khác để xác định nguyên nhân chính xác của ED.
Điều Trị Rối Loạn Cương Dương
Điều trị ED phụ thuộc vào nguyên nhân căn bản và có thể bao gồm một hoặc nhiều phương pháp sau:
1.Thay đổi lối sống: Điều chỉnh chế độ ăn uống, tập thể dục, giảm cân, bỏ thuốc lá và giảm uống rượu.
2.Thuốc ức chế phosphodiesterase loại 5 (PDE5i): Các thuốc như sildenafl, tadalafl, vardenafl và avanafl giúp tăng cường lưu lượng máu đến dương vật bằng cách ngừng sự phân hủy của cGMP.
3. Thiết bị cương cứng chân không (VED): Một lựa chọn quan trọng cho bệnh nhân ED do động mạch hoặc những người không muốn sử dụng thuốc.
4. Liệu pháp sóng xung kích ngoài cơ thể (ESWT): Được sử dụng trong ED hữu cơ và có hiệu quả trong cải thiện chức năng cương dương.
5. Liệu pháp tế bào gốc (SCT) và tiêm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP): Đang được nghiên cứu và có triển vọng trong điều trị ED.
6. Tiêm trong thể hang (ICI): Bao gồm tiêm thuốc prostaglandin E1 (Alprostadil) vào thể hang, giúp cương dương.
7. Cấy ghép dương vật giả (PPI): Dành cho những bệnh nhân không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
8. Phẫu thuật mạch máu: Được áp dụng cho những bệnh nhân có rò rỉ tĩnh mạch hang hoặc có vấn đề mạch máu dương vật.
Kết luận
Rối loạn cương dương là một tình trạng phổ biến có thể ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng cuộc sống của nam giới. Việc chẩn đoán và điều trị ED đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện, bao gồm việc khám sức khỏe chi tiết, sử dụng các công cụ chẩn đoán thích hợp, và áp dụng các phương pháp điều trị tùy theo nguyên nhân. Với sự phát triển của các lựa chọn điều trị, bệnh nhân có thể cải thiện được chức năng tình dục và chất lượng cuộc sống của mình.
BS CKI ĐỖ HOÀNG DŨNG
© Copyrights 2024 BSDoHoangDung.com All Rights Reserved.